Gaat het klimaat door corona in de wacht of juist niet? Daarover ging het eerste Duurzaamheidscafé van 2020, op 23 juni. En het was voor het eerst in de geschiedenis van de cafés online!
Klik hier als je het volledige café terug wilt zien op YouTube.
Muzikale opening
We beginnen met muzikant/tekstschrijver Dirk-Wim in ’t Hof – Windstil:
Welkom
Bert Lagerweij heet iedereen welkom bij het online Duurzaamheidscafé. Vooraf is een korte enquête gedaan onder de deelnemers:
- 68% verwacht dat corona een licht positief effect zal hebben op het tempo van verduurzaming.
- 77% vindt dat overheidssteun aan grote bedrijven afhankelijk moet worden van duurzaamheid.
- 75% ziet meer lokale productie als trend als gevolg van corona.
- 57% verwacht meer lokale energieopwekking
- 56% verwacht minder internationaal vliegverkeer.
Wat gaat de deelnemers zelf anders doen?
64% geeft aan minder vaak te gaan reizen, meer thuiswerken. 24% zegt minder vliegreizen te gaan maken. Daar staat tegenover dat 24% vaker de auto gaat nemen ipv het OV. En 24& gaat niet anders reizen van voorheen.
1e spreker: Matthijs Sienot
Matthijs Sienot is D66-tweedekamerlid met portefeuille klimaat, energie en gaswinning.
Matthijs geeft aan dat hij het belangrijk vindt dat iedereen goedkoop en gemakkelijk de groene keuze kan maken. Want iedereen moet mee kunnen doen. Dat geldt zowel voor bedrijven als particulieren. Na corona was de eerste insteek om bedrijven overeind te houden. Nu de versoepeling intreedt is het belangrijk dat het over economisch herstel gaat waarbij meteen de stap wordt gezet naar snellere vergroening. Dus investeringen moeten gaan naar groen herstel.
Matthijs noemt hier een aantal concrete voorbeelden bij. Sommige groene voorwaarden hadden voor D66 nog iets steviger gemogen, maar in een overwegend rechtse kamer is het ook kijken tot hoe ver je kunt gaan en proberen zo veel mogelijk binnen te halen. ‘We hebben echt wel een stap gezet, dus er is wel degelijk wat binnengehaald.’ Als het alleen aan D66 zou liggen, dan zou hij nog wel een stap verder willen gaan. Maar je moet nu eenmaal samenwerken om van woorden daden te maken.
Nederland heeft nu als eerste een CO2-heffing voor de industrie in consultatie gebracht. Dat wil zeggen dat bedrijven direct voor vervuiling gaan betalen. Dat moet een significant hoog bedrag zijn, want het moet stimuleren om te gaan verduurzamen.
Het gaat er uiteindelijk om dat we naar een systeem gaan waarin mensen ook welzijn ervaren. Dat moeten we vaker benoemen om mensen ook mee te krijgen.
Over Warmtewet 2 zegt Matthijs Sienot tot slot dat D66 zo veel mogelijk initiatieven mogelijk wil maken waarin warmte van de mensen zelf wordt en dat daken van ondernemers belegd kunnen worden met zonnepanelen.
2e spreker: Arnoud Lagendijk
Arnoud Lagendijk is hoogleraar sociale geografie aan de Radboud Universiteit.
Lagendijk is mede-ondertekenaar van het manifest ‘We kunnen Nederland radicaal duurzamer en eerlijker maken: vijf voorstellen voor Nederland na corona’. Corona laat zien wat er allemaal mis is in de samenleving: ongelijkheid, onduurzaamheid, vervuiling. Hiermee is heel veel in beweging gezet. Dit maakt duidelijk dat we echt kunnen veranderen. Hij stelt dan ook voor dat te doen langs de lijnen:
- minder groei of alleen maar gerichte groei en ook vooral krimp,
- herverdeling,
- circulaire landbouw,
- minder reizen/consumptie,
- schuldenkwijtschelding.
Circulaire landbouw zou de verduurzaming in de praktijk het meest vooruit helpen. Maar als de vraag is hoe we echt voorbij ons neo-liberale tijdperk komen, dan is het misschien wel via de kwijtschelding van schulden. Het huidige financiële systeem is een parasitair model dat heel veel geld zuigt naar bedrijven en alles op slot zet.
De schuldenwereld is gebaseerd op een illusie, het is een enorm kaartenhuis waarin we met z’n allen leven. Maar we willen met z’n allen met een zachte landing uit de crisis komen, en we weten wat er kan gebeuren als dat soort kaartenhuizen instorten.
Over de Europese Greendeal zegt hij: ‘We kunnen de markten inrichten aan de hand van onze ambitie. Het probleem in onze samenleving is niet de maakbaarheid, maar de haalbaarheid. De Greendeal zit veel aan de kant van de maakbaarheid, maar we zien hoe vaak dat strandt.’
Lagendijk ziet een grote rol voor circulair geld in de groene wederopbouw. De link tussen spaarders en investeerders in ons geldsysteem (lokale kredietverlening) is weg en circulair geld zou dit gat kunnen vullen. Er zijn een paar regio’s in de wereld waarin dit sterk is ontwikkeld, maar de financiële wereld ziet het als bedreigend.
Muzikale intermezzo
Dirk-Wim in ’t Hof heeft een speciaal coronalied geschreven voor het Duurzaamheidscafé: Groener de crisis uit:
3e spreker: Maarten Mulder
Maarten Mulder is binnenstadmanager bij het Huis voor de Binnenstad Nijmegen.
Doel van het Huis voor de Binnenstad is het aanjagen van de economie in de binnenstad van Nijmegen. De binnenstad is enorm hard getroffen door de coronacrisis: horeca, culturele sector, maar ook vastgoedeigenaren. Er is wel veel en snelle steun geweest. Echter, hierdoor zijn bedrijven ook dieper in de schulden gestoken. En vroeg of laat komt de rekening. Dit kan funest zijn voor sommige ondernemers.
Maarten ziet dat ondernemers van binnenuit met duurzaamheid bezig zijn. Ondernemers staan er open voor, alleen in de huidige omstandigheden is het wel lastiger om verder vooruit te kijken. Op korte termijn is het nu primair overleven. Maar het draagvlak voor verduurzaming is er zeker en misschien wel meer dan ooit tevoren, vooral als er ook een financiële component in zit. Wat ondernemers helpt bij verduurzaming is het faciliteren van financieringen. Een andere tendens is de aandacht en focus op lokaal. Schuldhulpsanering voor kleine mkb’ers en zzp’ers is idealiter ook wenselijk.
4e spreker: Marjolijn Mijling
Marjolijn Mijling is CDA-gemeenteraadslid in Nijmegen.
Marjolijn vertelt over de maatregelen van de gemeente om ondernemers te ondersteunen zodat ze langer het hoofd boven water kunnen houden, zoals: sneller uitbetalen, uitstel van betalingen toestaan, en goedwerkende maatregelen op lange termijn implementeren. En de politiek zelf heeft bijvoorbeeld de actie Koop Lokaal gestart.
Daarnaast is het motto van het CDA: Maak duurzaamheid betaalbaar voor iedereen. Zelf is ze samen met GroenLinks bezig met een Groendak-subsidie waardoor kleine daken ook benut kunnen worden voor het stimuleren van groene daken.
Marjolijn is van mening dat het wel erg rigoureus zou zijn om duurzaamheidsmaatregelen in deze coronatijd als harde voorwaarden te stellen voor overheidssteun. In eerste instantie is het belangrijk om ondernemers te helpen overeind te blijven.
Tot slot geeft ze aan dat deze crisis ook kansen biedt, bijvoorbeeld voor het thuiswerken. Dat is in meerdere opzichten beter voor milieu en welzijn.
Afsluiting
Als afsluiting start Bert Lagerweij een online poll om het effect van de discussies te meten.
- De helft van de deelnemers geeft aan optimistisch te blijven.
- 24% is optimistischer geworden.
- 55% is in beperkte mate bereid zijn/haar eigen gedrag aan te passen na corona, en 21% in flinke mate.
Komende cafés
Het eerstvolgende Duurzaamheidscafé is op zondag 13 september om 15.30 uur, gekoppeld aan het Warming Up-festival dat gaat over de opwarming van de aarde en alle effecten daarvan. Daarbij doet Bert een oproep onder de deelnemers om zich aan te melden voor Het Grote Straatberaad dat hieraan vooraf gaat. Gewone burgers gaan ongewone gesprekken aan over het klimaat.
Daarnaast is er op 29 september om 20.00 uur een reguliere bijeenkomst van het Duurzaamheidscafé in LUX met als thema: Het Nieuwe Boeren. Dit wordt waarschijnlijk een combi van online en offline in verband met de beperkte zaalcapaciteit door corona.
Op dinsdag 24 november vindt het uitgestelde Duurzaamheidscafé ‘Nijmeegse wijken gaan voor groen’ plaats. Locatie hiervoor is nog nader te bepalen.
Muzikale afsluiting
Aan het eind wordt de speciale Yesterday-versie van The Kiffness gespeeld – Yesterday (Lockdown Acapella Version):