Door Esmee de Lorijn
Kiki Kolkman opent de avond op 27 september in LUX. ‘’Luisteren jullie wel eens goed naar de geluiden om jullie heen, echt goed?. Dat is wat we vanavond in deze bijzondere film gaan doen. Het is de tweede samenwerking tussen InScience en Duurzaamheidscafé Nijmegen. Geniet en sluit je ogen als je wilt.’’
De documentaire ‘Dusk Chorus – based on Fragments of Extinction by David Monacchi’ neemt ons mee naar de afgelegen plekken in de Amazone. Plekken waar nooit eerder is opgenomen met 3D. We horen de rijkheid van geluiden in het regenwoud. De alledaagse geluiden en de geluiden die zonder technologie niet hoorbaar zijn, zoals het schreeuwen van een boom die te lang geen regen heeft gehad.
We horen dat de druk die mensen leggen op het ecosysteem ervoor zorgt dat de lijst met bedreigde diersoorten in een razend tempo langer wordt. Wat dat met geluiden te maken heeft toont David Monacchi aan door de geluiden te vatten in een spectrogram. Dieren communiceren binnen een bepaalde bandbreedte met elkaar. Als deze bandbreedte ‘bezet’ is doordat er een nieuw menselijk geluid bijkomt kan het zijn dat dit dier migreert. Dit bevestigt een geluidsopname uit het regenwoud in een gebied waar nieuwe oliepijplijnen liggen. Alle dieren die communiceren onder de 500Mh blijken niet meer hoorbaar en zijn uitgeweken.
De zaal luistert naar een 24-uurs opname, opgenomen op een van de meest afgelegen plekken. Geen moment is het echt stil. De diversiteit aan geluiden maakt ons stil, tot nog lang na de aftiteling. De filmmaker maakt deze geluiden voor de volgende generaties om te bestuderen want helaas is gebleken dat het steeds moeilijker is deze geluidsopnames te maken zonder echte verstoring.
Na de film gaat Kiki in gesprek met Leids hoogleraar akoestisch geluid Hans Slabbekoorn. Hij herkent zichzelf in de filmmaker en heeft zelf gelopen en gezeten in de natuur in binnen en buitenland. Hij voelt zich minder somber dan de filmmaker. ‘’Het leven zal tot het einde de moeite waard blijven, ook al gaat het achteruit.”
We gaan van de Amazone naar Nederland en horen een geluidsfragment in ochtend in Nederland, de merel en het roodborstje zingen voluit. We horen de edelherten op de Veluwe in een laag en snel gebrom. Het geluid is laag omdat ze groot en sterk zijn. Het is de basis van de natuurkunde. Sommigen dieren zijn ontsnapt aan deze regels en maken geluiden die niet passen bij hun lijf, zoals de trompetzwanen. Door de evolutie heeft deze zwaan een lange luchtpijp gekregen want dat is meer in trek bij de vrouwtjes. Uit zijn onderzoek blijkt dat koolmezen in steden daadwerkelijk op een andere frequentie zijn gaan communiceren met elkaar dan koolmezen in het bos. De hoogzingende vogels kunnen beter overleven in de stad dan de laagzingende vogels. Dat betekent overigens niet dat alle vogels weggaan uit de stad.
Hans heeft ook opnames van geluiden onder water. Het gezang van bultruggen, garnalen en trommelvissen galmt door de zaal. Hebben boten invloed op het geluid? Jazeker. Net zoals het heien van windmolenpalen in de zee heeft het invloed op het gedrag van de dieren. Dit zijn vooral verschuivingen. De effecten van geluid kunnen desastreus zijn wanneer die geluiden té hard en heftig zijn, zoals bij geluid van de marine. Hij ziet wel een positieve beweging. Op dit moment is hij het geluid in de Nederlandse rivieren aan het onderzoeken. Hij hoopt de steur akoestische handvaten te geven om weer terug te komen in onze rivieren.
Spoken word artist Lev Avitan vat zoals altijd de avond treffend samen. Hij krijgt een applaus waar hij zelf verlegen van wordt. ‘’Dankjewel, allemaal.’’
